ΜΑΡΤΗΣ Ή ΜΑΡΤΙΑ - ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑ

Ο Μάρτης είναι ο πρώτος μήνας της άνοιξης .Την πρώτη μέρα του μήνα επικρατεί το έθιμο να βάζουμε στο χέρι μας μια κόκκινη κλωστή για να μη μας πιάσει ο ήλιος . Το έθιμο αυτό έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα. Όταν έμπαινε ο μήνας οι αρχαίοι Έλληνες έβαζαν μια κόκκινη κορδέλα στο κεφάλι σαν ταινία. Στο τέλος του μήνα οι Αθηναίοι έπλεναν την κόκκινη κορδέλα στα νερά του ποταμού Ιλισού.
Για τους Σπαρτιάτες το έθιμο ήταν απαγορευμένο δια νόμου. Στη Μακεδονία αντί για κορδέλα έβαφαν τον καρπό του αριστερού τους χεριού με πορφύρα.
Έτσι έφτασε μέχρι τις μέρες μας. Από την 1η έως τις 31 του Μάρτη τα παιδιά φορούν στο χέρι τους ένα βραχιολάκι φτιαγμένο από κόκκινη και άσπρη κλωστή. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ο «Μάρτης» προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον ήλιο .Σε μερικές περιοχές τον βάζουν στο μεγάλο δάχτυλο των ποδιών για να «μην σκοντάφτουν ή και στο δάχτυλο του χεριού σαν δαχτυλίδι». Μόλις δούνε το πρώτο χελιδόνι το ρίχνουν πάνω στα κεραμίδια για να το πάρουν και να τους φέρουν δώρα.

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑ
Σε πολλές περιοχές της χώρας μας, την πρώτη Μαρτίου ή στις 21 Μαρτίου, ημέρα της εαρινής ισημερίας, τα παιδιά γυρνάνε στα σπίτια κρατώντας ένα αρθρωτό ομοίωμα χελιδονιού, την «χελιδόνα», και τραγουδούν ένα είδος καλάντων, τα χελιδονίσματα.Το έθιμο της χελιδόνας, έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα, και επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας σε πολλά μέρη της Ελλάδας όπως Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη και Δωδεκάνησα. Την «χελιδόνα» σε κάποιες περιοχές την στολίζουν με φύλλα κισσού, που είναι χαρακτηριστικό της αειθαλούς βλάστησης, σε άλλες, με ζουμπούλια ή άλλα ανοιξιάτικα λουλούδια, κι αλλού της κρεμούν κουδουνάκια και πολύχρωμα χαρτιά. Οι «Χελιδονιστές», οι οποίοι ήταν κυρίως παιδιά αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις ενήλικες, γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας τραγούδια για τον ερχομό των χελιδονιών. Παλιά, οι νοικοκυρές έδιναν στα παιδιά λάδι, κρασί, αλεύρι, σιτάρι, αυγά και σε λίγες περιπτώσεις χρήματα. Τα λεφτά καθώς και ότι προϊόντα μάζευαν τα παιδιά τα αφιέρωναν στην εκκλησία. Κάποια «χελιδονίσματα» χαιρετίζουν το έαρ, την άνοιξη και απαγγέλλουν στίχους, για να διώξουν τον χειμώνα ή τον τελευταίο μήνα του, τον Φλεβάρη. Και η χελιδόνα, με την μαύρη ράχη και την άσπρη κοιλιά, ξεκινώντας από την ειδωλολατρική Ελλάδα και πετώντας ασταμάτητα, από άνοιξη σε άνοιξη, για αιώνες ολόκληρους, πέρασε από το Βυζάντιο, και συνεχίζοντας το ταξίδι της έφτασε μέχρι τις ημέρες μας και κελαηδά ακόμα.

«Δάσκαλος μας έστειλε να μας δώστε πέντε αυγά.
Κι αν δεν δίντε πέντε αυγά παίρνουμε την κλωσσαριά.
Να γεννά και να κλωσά και να σέρνει τα πουλιά».
Επιλογή κειμένων –επεξεργασία οι μαθητές της Β΄ τάξης